آیت الله بهشتی: دولت ملزم به تدریس زبانهای قومی در مدارس است (ویدیو)

اصل پانزدهم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران از جمله اصولی است که پس از گذشت بیش از سه دهه از تصویب آن هنوز موضوع مناقشه میان جریانهای سیاسی گوناگون در ایران است. با گذشت نزدیک به چهل سال از تغییر سیستم سیاسی در ایران رویکرد برتری جویی فارسی در سیاستهای فرهنگی ایران در کنار سیاستهای اقتصادی مرکزگرایانه سبب گردید که گروههای قومی-ملی در شعارهای حکومت مرکزی مبنی بر برادری دینی و هم وطنی به دیده ی تردید نگاه کنند. اعتراضهای خیابانی ملی-قومی گوناگون در نقاط مختلف ایران که بر علیه سیاستهای مرکزمحور فرهنگی و اقتصادی در سالهای اخیر پدیدار گردید نمودی بر اعتراضهای مردمی گروههای غیرفارس بر علیه نژادپرستی فارسی موجود در ایران می باشد. حکومت مرکزی ایران با مشاهده ی این اعتراضات و ترس از تبدیل آن به ناامنی های ملی که برتری جویی فارسی را تهدید می کرد اقدام به طرح وعده های گوناگون از تریبونهای رسمی کشور نمود. از جمله مواردی که در سالهای اخیر در سخنرانی های جریانهای سیاسی مختلف در مناطق غیرفارس مشاهده می گردد وعده های سیاسیون و مسئولین دولتی و لشکری مبنی بر لزوم اجرای اصل پانزدهم قانون اساسی است.

ویدئوی ذیل شامل لحظه ی تصویب این اصل در مجلس تدوین قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، سؤالات نمایندگان مخالف و موافق و وعده های آیت الله سیدمحمد بهشتی نایبرئیس مجلس تدوین قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و از نقش آفرینان اصلی انقلاب اسلامی ایران مبنی بر لزوم تدریس زبانهای قومی در مدارس و وجود رسانه هایی که تماما مختص اقوام در لحظه ی تصویب این اصل می باشد.

شرح گفت و گوهای انجام گرفته در لحظه ی تصویب این اصل در تاریخ  28 شهريور ماه 1358 هجري شمسي در مجلس تدوین قانون اساسی جمهوری اسلامی ایرانکه در ویدئوی ذیل مشاهده می گردد بدین گونه است:

“طرح و تصويب اصل 21 (اصل پانزدهم) نايب رئيس (بهشتي) ـ اصل بيست و يك مطرح ميشود.

اصل 21 ـ زبان و خط رسمي و مشترك مردم ايران فارسي و اسناد و مكاتبات و متون رسمي و كتب درسي بايد با اين زبان و خط باشد ولي استفاده از زبانهاي محلي و قومي در مطبوعات و رسانههاي گروهي و تدريس ادبيات آنها در مدارس در كنار زبان فارسي آزاد است.

طاهري اصفهاني ـ ياويرگول يا كاما در جاي مناسب آن بگذاريد.

اجازه بدهيد هر رويهاي كه براي بقية اصول پيش گرفتيم در مورد اين جمله هم اعمال ميكنيم يك عدهاي واوها رو اول جمله ميآورند و ميگويند شيوة ما اينست و آن شيوهاي را كه الان در زبانهاي اروپائي معمول است نميپذيرند و يك عدهاي هم اين را ميپذيرند.

اين را در آخر يك روال خواهيم كرد.

بشارت ـ سؤالي دارم «در كنار زبان فارسي» شامل همه است يا مال مدارس است؟ مثلا مربوط به مطبوعات و رسانههاي گروهي است؟

خير آقا اين مربوط به تدريس است.

تدريس ادبيات آنها در مدارس، در كنار زبان فارسي آزاد است.

بشارت ـ ممكن است اينها تمام برنامههاي رسانه گروهي خودشان را به زبان خودشان منتشر بكنند.

سؤال ايشان اينست كه آيا اين «در كنار» شامل رسانههاي گروهي ميشود؟ مثلا يك مجلهاي را به زبان آذري نوشتند، آيا بايد هر ورِ از اين مجله يك طرفش فارسي باشد؟ آخر اينجا نوشتهايم مطبوعات (بشارت ـ رسانههاي گروهي)

بهشتی- خوب چه عيبي دارد رسانههاي گروهي آذربايجان فقط به زبان آذري باشد ولي رسانه گروهي تهران به زبان فارسي باشد اين اشكالي ندارد؟ (بشارت ـ خطر ندارد كه مطالب ديگري را هم بيان كنند كه بعضي نفهمند؟)

بهشتی- اگر دو تا هم باشد اين خطر را دارد.

بنابراين بنظر اكثر دوستان عبارت كافي است آقاي مكارم بفرمائيد.

مكارم شيرازي ـ آقايان توجه بفرمائيد كه يك حلقة اتصالي براي حفظ وحدت ملي در مملكت لازم داريم اگر بنا شود در هر منطقهاي كتابهاي درسي به زبان آن منطقه تنظيم بشود، از هم فاصله ميگيريم. بنابراين وحدت ملي متزلزل ميشود و اين جمله «كتب درسي» واجب است باشد.

نايب رئيس (بهشتي) ـ آقاي كياوش بفرمائيد.

كياوش ـ اگر صلاح ميدانيد براي اينكه هيچگونه سوء استفادهاي از متون كتابها نشود اضافه شود «و تدريس ادبيات آنها در مدارس طبق برنامه وزارت آموزش و پرورش در كنار زبان فارسي انجام شود.

» نايب رئيس (بهشتي) ـ اين كه معلوم است كه همه چيز طبق برنامة وزارت آموزش و پرورش خواهد بود.

آقاي مولوي عبدالعزيز بفرمائيد.

مولوي عبدالعزيز ـ اگر كسي بخواهد عربي بخواند آيا دولت براي او معلم عربي ميگيرد يا خير؟ و يا اگر كسي بخواهد زبان بلوچي بخواند آيا دولت ملزم است كه براي او ملعم بلوچي بگيرد يا خير؟

نايب رئيس (بهشتي) ـ بلي دولت ملزم است. وقتی می گوئیم آزاد است یعنی ملزمه.

مولوی عبدالعزیر- یعنی آزاد به معنی ملزمه؟

بهشتی-بله، بله. يعني وقتي آنها حق داشتند اين زبان را تدريس كنند دولت موظف است است چيزي را كه آنها حق دارند برايشان تهيه كند.

(مولوي عبدالعزيز ـ يعني هم كتاب و هم معلم بايد تهيه بكند؟) بلي، من متن را يكبار ديگر ميخوانم تا نسبت به آن رأي گرفته شود:

اصل 21 (اصل پانزدهم) ـ زبان و خط رسمي و مشترك مردم ايران فارسي است.اسناد و مكاتبات و متون رسمي و كتب درسي بايد با اين زبان و خط باشد ولي استفاده از زبانهاي محلي و قومي در مطبوعات و رسانههاي گروهي و تدريس ادبيات آنها در مدارس در كنار زبان فارسي آزاد است.

لطفاً گلدانها را براي رأي ببريد.”